menu2

Δευτέρα 14 Μαρτίου 2011

ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
Οι αρχαίοι Έλληνες ανέπτυξαν την δική τους τεχνολογία στις
επικοινωνίες και η τεχνολογική τους πρόοδος παρουσιάζει συνέπεια
και συστηματικότητα από τον 8ο π.Χ. αιώνα έως τους αλεξανδρινούς
χρόνους. Η τεχνολογία αυτή πέρασε στους Ρωμαίους και στη
συνέχεια κληροδοτήθηκε στους Βυζαντινούς και στους Άραβες, για
να επηρεάσει ακόμη και τους τεχνολόγους του Μεσαίωνα.
To τύμπανο, η σάλπιγγα, το σφύριγμα, ο τηλεβόας, το ταμ ταμ, ο ήχος μέσα
απ’ τη γη γέννησαν την ηχητική τηλεπικοινωνία.
Ο πυρσός, ο καπνός, ο καθρέφτης, ο φανός, ο φάρος, η σημαία γέννησαν την
οπτική τηλεπικοινωνία.
Το ερώτημα του αρχαϊκού ανθρώπου ήταν :
Πώς το μήνυμα της χαράς και της λύπης, της νίκης και της ήττας, πώς η
προειδοποίηση για τον κίνδυνο θα περνούσε τα βουνά και τη θάλασσα, τη
μέρα αλλά και τη νύχτα, με ήλιο ή με συννεφιά; Ίσως η απάντηση ήταν μία
αλυσίδα ανθρώπων, που ο ένας θα φώναζε το μήνυμα στον άλλον. Ή ένα
σύστημα δρομέων ή και ιππέων.
Ήταν όμως ο κήρυκας, ο αγγελιαφόρος, ο μαντατοφόρος -δηλαδή το
ταχυδρομείο- τηλεπικοινωνία; Ή ήταν απλός πρόδρομός της;
Πώς το μήνυμα θα μπορούσε να ταξιδέψει χωρίς ο άνθρωπος να
μετακινηθεί;
Πώς θα ξεπερνιόταν η ταχύτητα του ιππέα; Οι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν το
περιστέρι ως ταχυδρομικό μέσο. Μήπως η λύση ήταν ένα σήμα, -οπτικό ή
ηχητικό,- που δεν απαιτούσε μεταφορά υλικού μηνύματος και επιστροφή του
μεταφορέα;
Οι Έλληνες ήξεραν το πρόβλημα από την αρχή. Ο Ερμής και η Ίρις ήταν οι
πρώτοι κήρυκες. Και η Αθηνά, που εφεύρε τη σάλπιγγα. Ο μυθικός Στέντορας,
λέει ο Όμηρος, είχε φωνή όσο πενήντα άνθρωποι μαζί. Τα μαύρα πανιά του
καραβιού, που ο Θησέας ξέχασε να τ’ αλλάξει, έκαναν τον πατέρα του, βασιλιά
Αιγέα, να πέσει στη θάλασσα, νομίζοντας πως έχασε το παιδί του.
Όσο από το μύθο μπαίνουμε στην Ιστορία οι μαρτυρίες πληθαίνουν.
Η φωτιά που έκαιγε για τους ναυτικούς στις Ηράκλειες στήλες (στο σημερινό Γιβραλτάρ), το άγαλμα της Αθηνάς στον Παρθενώνα, ο ναός του Ποσειδώνα στο Σούνιο, ο Κολοσσός της Ρόδου, ο Φάρος της Αλεξάνδρειας ήταν σημεία απ’ όπου στέλνονταν σήματα σε μεγάλη
απόσταση. Όμως υπάρχει και κάτι πιο ολοκληρωμένο. Οι φρυκτωρίες τις
οποίες επινόησε ο σοφός Παλαμήδης, πρόσωπο κι αυτό μυθικό. Με το άναμμα
μιας σειράς φρυκτών, δηλαδή πυρσών, από βουνό σε βουνό, μεταδίδονταν
μηνύματα σε μακρινές αποστάσεις.
Τη χρήση των φρυκτωριών αναφέρει ο Απολλώνιος ο Ρόδιος στα
Αργοναυτικά, ενώ ο Αισχύλος στον Αγαμέμνονα βεβαιώνει, πως το μήνυμα για
την πτώση της Τροίας έφτασε στις Μυκήνες, μ΄ αυτό τον τρόπο, μέσα σε μια
νύχτα.
Αναφορές στις φρυκτωρίες βρίσκουμε και στον Ηρόδοτο, το Θουκυδίδη, τον
Ευριπίδη, τον Αριστοφάνη και το Σέξτο τον Εμπειρικό. Πύργοι φρυκτωριών
υπήρχαν στο Δράκανο της Ικαρίας, στην Ανάφη, κοντά στην Κνωσό και
αλλού. Μερικοί απ’ αυτούς σώζονται ακόμα. Το Καιροσκοπείο, στην κορυφή
του Άθω, που αναφέρει ο Αναξίμανδρος, ήταν σταθμός φρυκτωρίας.
Κι άλλα Αρχαία συστήματα μετάδοσης.
Ο Πυθαγόρας χρησιμοποιεί την αντανάκλαση των ακτίνων πάνω σε
στιλβωμένο μέταλλο. Ο Μιλτιάδης “υποκλέπτει” σήματα, που “μηδίζοντες”
οπαδοί του Ιππία στέλνουν προς τους Πέρσες με αντιφέγγισμα του ήλιου
πάνω σε ασπίδες. Το άφλαστον, στις πρύμνες των πλοίων, χρησιμεύει για να
στέλνονται -με ήχους ή με οπτικά σήματα- εντολές στα υπόλοιπα πλοία. Η
λακεδαιμονική σκυτάλη χρησιμοποιείται για αποστολή κρυπτογραφημένων
μηνυμάτων. Οι Ολυμπιονίκες διαμηνύουν τη νίκη τους με ταχυδρομικά
περιστέρια. Σημαίες διαφόρων χρωμάτων, χρησιμοποιήθηκαν από τους
αρχαίους Έλληνες για τηλε-συνεννόηση. Η λέξη άλλωστε είναι ελληνική. Τήλε,
δηλαδή μακριά.
Δύο ακόμα συστήματα μετάδοσης οπτικών μηνυμάτων περιγράφονται από
τον ιστορικό Πολύβιο. Τον 4ο π.Χ. αιώνα, ο Αρκάδας στρατηγός Αινείας ο
Τακτικός χρησιμοποιεί έναν υδραυλικό τηλέγραφο δικής του επινόησης στη
μάχη της Μαντινείας. Δύο αιώνες αργότερα θα τον χρησιμοποιήσουν και οι
Καρχηδόνιοι.
Συγκαιρινοί του Αινεία, οι αλεξανδρινοί μηχανικοί Κλεόξενος και Δημόκλειτος
φτιάχνουν την «πυρσεία», το πρώτο σύστημα αποστολής του κάθε
γράμματος του αλφαβήτου ξεχωριστά, χρησιμοποιώντας δύο πεντάδες
μεγάλων πυρσών που ανάβουν κατά περίπτωση.
Στην Παλαιά Διαθήκη…
στο έπος του Γκιλγκαμές, στον Ξενοφώντα και αλλού, υπάρχουν μαρτυρίες,
πως και οι Σουμέριοι κι οι Ασσύριοι, οι Πέρσες και οι Εβραίοι, οι Κινέζοι και
αργότερα οι Ρωμαίοι αλλά και οι Γαλάτες και οι Καρχηδόνιοι χρησιμοποιούσαν
αλυσίδες φωτεινών σημάτων για τη μετάδοση μηνυμάτων, καθώς και άλλα
συστήματα οπτικού ή ακουστικού τηλεγράφου.
Οι Άραβες διατήρησαν τον οπτικό τηλέγραφο και τον μετέδωσαν στους
Ισπανούς. Το Βυζάντιο με τους καμινοβιγλάτορές του και οι δυτικοί
Σταυροφόροι συνέχισαν και ανέπτυξαν το σύστημα των φρυκτωριών. Και τα
άλλα όμως παραδοσιακά μέσα συνέχισαν να χρησιμοποιούνται.
Επί είκοσι αιώνες οι τηλεπικοινωνίες εξελίχθηκαν αργά. Το Ωρονόμιο
του επισκόπου Θεσσαλονίκης Λέοντα (τον 9ο αιώνα μ.Χ.) και η ανακάλυψη
του τηλεσκοπίου και των πυροβόλων όπλων -που μπορούσαν να χρησιμεύουν
και στον τομέα αυτό- ήταν η εξαίρεση. Όπως και ο ηλιογράφος και η
προσπάθεια μετάδοσης ηχητικών μηνυμάτων μέσα από τη γη, που από παλιά
ήξεραν οι Ινδιάνοι.
Στη σκλαβωμένη Ελλάδα
οι φωτιές και ο καπνός, το σφύριγμα των κλεφτών, τα φλάμπουρα και
μπαϊράκια, τα καραούλια και οι βίγλες, το τάλαντο των μοναστηριών -επειδή η
καμπάνα απαγορευόταν- και η φωνή του ντελάλη χρησίμεψαν στους
υπόδουλους για να συνεννοούνται μεταξύ τους.__

Φρυκτωρίες


Οι φρυκτωρίες είναι συστηματική μέθοδος μετάδοσης προσυμφωνημένων μηνυμάτων με χρήση φωτιάς. Η λέξη φρυκτωρία είναι σύνθετη και αποτελείται από τη λέξη φρυκτός που σημαίνει πυρσός και ώρα που σημαίνει φροντίδα. Πληροφορίες γι αυτό τον τρόπο επικοινωνίας έχουμε από τον Όμηρο στην Ιλιάδα, τον Απολλώνιο το Ρόδιο στα Αργοναυτικά, τον Αισχύλο στο δράμα Αγαμέμνων, τον Ηρόδοτο, τον Θουκυδίδη, τον Ευριπίδη, τον Αριστοφάνη, τον Σέξτο τον Εμπειρικό και τον Αναξίμανδρο.

Σύμφωνα με τον Αισχύλο, όταν το 1184 π.Χ. καταλαμβάνεται η Τροία, ο βασιλιάς των Μυκηνών Αγαμέμνων πληροφορεί τη σύζυγο του Κλυταιμνήστρα με δίκτυο από φωτιές με την παρακάτω σειρά: Τροία - Ίδη - Έρμαιο Λήμνου - Αθως Αγίου Όρους - Μάκιστο Εύβοιας - Μεσσάπιο της Βοιωτίας - Κιθαιρώνας - Αιγίπλαγκτο - Αραχναίο - Παλάτι των Μυκηνών (βλέπε χάρτη Ελλάδος). Η απόσταση που καλύφθηκε υπερβαίνει τα 600 χιλιόμετρα. Είναι το πρώτο και αρχαιότερο οργανωμένο δίκτυο επικοινωνίας για το οποίο υπάρχει γραπτή μαρτυρία (Αισχύλου Αγαμέμνων, στίχοι 263-304). Η έρευνα έχει φέρει στο φως εκτεταμένο δίκτυο φρυκτωριών στην ηπειρωτική αλλά και στη νησιωτική Ελλάδα. Τα δίκτυα λειτούργησαν για πολλούς αιώνες. Στην περίοδο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας έχουμε τις καμινοβιγλατορίες και το περίφημο "Ωρονόμιο" του Λέοντα του Φιλοσόφου.

Αγγελιαφόροι ή Ημεροδρόμοι
Η πρώτη και πανάρχαια μέθοδος μετάδοσης πληροφοριών και μηνυμάτων στηρίχθηκε στη δύναμη των ανθρώπινων άκρων να διασχίζουν τις αποστάσεις όσο το δυνατόν συντομότερα. Οι αγγελιαφόροι ονομάζονταν και άγγελοι, δρομοκήρυκες, ημεροδρόμοι.
Το ταχυδρομικό σύστημα στην Αρχαία Ελλάδα δεν ήταν οργανωμένο και το οδικό δίκτυο προβληματικό, ορισμένοι δε δρόμοι περνούσαν μέσα από εχθρικά εδάφη. Για το λόγο αυτό, ειδικά εκπαιδευμένοι άγγελοι ή ημεροδρόμοι ή δρομοκήρυκες είχαν ορισθεί από την πολιτεία να μεταφέρουν γραπτώς ή προφορικώς μηνύματα που αφορούσαν τον πόλεμο ή την ειρήνη. Έτσι διέτρεχαν αποστάσεις σε δύσβατους δρόμους και σε σχεδόν απίστευτο χρόνο.
Όπως μας πληροφορεί ο Φιλόστρατος, οι δρομοκήρυκες ήταν επαγγελματίες δρομείς και απαντώνται σε όλη την Ελλάδα κυρίως ως αγγελιοφόροι πολεμικών ειδήσεων. Ήταν μάλιστα πρωταρχική ανάγκη κάθε στρατεύματος να έχει και ένα ημεροδρόμο για την επικοινωνία με τον έξω κόσμο. Είχαν αποκτήσει σεβασμό και κοινωνική καταξίωση σε σημείο να τους έχουν αφιερωθεί και ναοί (Τάλβυθος ημεροδρόμος του Αγαμέμνωνα στον οποίο οι Σπαρτιάτες αφιέρωσαν ναό). Ενδέχεται κάποιοι από τους ημεροδρόμους να ήταν έφιπποι ειδικά όταν ήταν να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις.
Αυτή ήταν η αρχική μορφή του συστήματος των ημεροδρόμων που στη πορεία αναβαθμίστηκε και βελτιώθηκε με τη δημιουργία σταθμών στους οποίους οι αγγελιαφόροι πλέον άλλαζαν τα άλογά τους και ξεκουράζονταν ή άλλαζε και ο αγγελιαφόρος.

Ταχυδρομικά Περιστέρια
Πραγματικοί εφευρέτες του τρόπου επικοινωνίας με ταχυδρομικά περιστέρια υπήρξαν οι Σουμέριοι, γύρω στο 2000 π.Χ.
Τις πρώτες αναφορές για χρήση περιστεριών τις έχουμε από αιγυπτιακές πηγές του 12ου π.Χ. αιώνα.
Στην Ελλάδα ο Αιλιανός αναφέρει ότι στους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αρχαία Ολυμπία πήρε μέρος και ο αθλητής Ταυροσθένης από την Αίγινα. Το μήνυμα της νίκης του έφθασε στην Αίγινα με ένα περιστέρι που είχε στο πόδι του μια κόκκινη κορδέλα

 Λακεδαιμονική ή Κρυπτεία Σκυτάλη

Η τέχνη της κρυπτογράφησης χρησιμοποιήθηκε ιδιαίτερα για πολεμικούς σκοπούς. Ο όρος σκυτάλη, μέθοδος των Σπαρτιατών, είναι ευφυής και διάσημος αλλά και παρεξηγημένος. Γύρω από ξύλινο κύλινδρο (σκυτάλη) τυλίγεται ταινία περγαμηνής ή υφάσματος ή δέρματος. Κατά μήκος της περιέλιξης καταγράφονταν σειρές μηνύματος. Όταν ξετυλίγονταν η ταινία, τα γράμματα βρίσκονταν σε αταξία, η οποία δεν επέτρεπε να αποκωδικοποιηθεί το μήνυμα. Ο παραλήπτης έπρεπε να τυλίξει την ταινία σε κύλινδρο (σκυτάλη) ίδιου μήκους και διαμέτρου, με τον τρόπο που είχε προ-συμφωνηθεί με τον αποστολέα, προκειμένου να αποκαλύψει το μήνυμα.
Τα μηνύματα που μεταφέρονταν με τη μέθοδο αυτή, θα πρέπει να ήταν σύντομα, δηλαδή «λακωνικά». Ο Πλούταρχος περιγράφει τη μέθοδο στο έργο του «ο βίος του Λύσανδρου» και αναφορές γίνονται από τους Θουκυδίδη, Ξενοφώντα, Αριστοφάνη, Πίνδαρο, Πλάτωνα κ.ά..


Υδραυλικός Τηλέγραφος
Ο Ξενοφών στο έργο του με τίτλο Ελληνικά ταυτίζει τον Αινεία με στρατηγό στην περιοχή της Αρκαδίας στην Πελοπόννησο, ο οποίος έζησε τον 4ο αιώνα π.Χ. Πρόκειται για τον αρχαιότερο Έλληνα συγγραφέα της πολεμικής τέχνης. Πληροφορίες για τον Αινεία έχουμε από τον ιστορικό Πολύβιο στο έργο του Ιστορία Χ. Σήμερα υπάρχουν εκδόσεις μέρους μόνο του έργου του Αινεία "Πολιορκητικά".

Περιγραφή του υδραυλικού τηλέγραφου. Στους σταθμούς αναμετάδοσης τοποθετούνται πανομοιότυπα κυλινδρικά δοχεία γεμάτα με νερό, μέσα στα οποία επιπλέει ειδικός πλωτήρας με κάθετη ράβδο πάνω στην οποία είναι χαραγμένα διαφορετικά μηνύματα (το κάθε μήνυμα καταλαμβάνει χώρο 6 εκ. περίπου). Στη βάση των δοχείων υπάρχει κρουνός απορροής νερού, ώστε με το ταυτόχρονο άνοιγμά του να αδειάζουν τα δοχεία, να κατεβαίνει ο πλωτήρας στο ίδιο ακριβώς σημείο σε όλες τις συσκευές και να φαίνεται στο χείλος του δοχείου το ίδιο ακριβώς μήνυμα. Ο συντονισμός των χειριστών επιτυγχάνεται με τη χρήση πυρσών. Ο πομπός ανυψώνει πυρσό (επιθυμία αποστολής μηνύματος). Ο δέκτης απαντά επίσης με ανύψωση πυρσού. Ο πομπός χαμηλώνει τον πυρσό και ταυτόχρονα και οι δύο ανοίγουν τους κρουνούς. Όταν το επιθυμητό για αποστολή μήνυμα φτάσει στο χείλος του δοχείου, ο πομπός υψώνει πάλι τον πυρσό του (σήμα διακοπής της ροής του νερού) και κλίνουν και οι δύο τους κρουνούς. Έτσι διαβάζουν το ίδιο μήνυμα. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται δίκτυο επικοινωνίας μεταξύ των διαφόρων σημείων.

Ακουστικός Τηλέγραφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου
Ο τρόπος αυτός επικοινωνίας (αναφέρεται από τον ιστορικό Αρριανό) χρησιμοποιήθηκε στις εκστρατείες του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Αποτελείτο από τρίποδο, ύψους τεσσάρων περίπου μέτρων, ενωμένο στην κορυφή από την οποία ξεκινούσε σχοινί, που κρατούσε στρογγυλό κέρας μεγάλου μεγέθους.
Η ανάρτηση ήταν τέτοια που επέτρεπε την περιστροφή του κέρατος, ώστε το σήμα να πηγαίνει προς όλες τις κατευθύνσεις.
Το ηχητικό σήμα μπορούσε να ακουστεί καθαρά, ακόμα και σε απόσταση τεσσάρων χιλιομέτρων ανάλογα με τη μορφολογία του εδάφους και την κατεύθυνση του ανέμου.



Πυρσεία (Οπτικός Τηλέγραφος Κλεόξενου & Δημόκλειτου)
Η αναπαράσταση βασίζεται κυρίως στο κείμενο του ιστορικού Πολύβιου (Ιστορία Χ) καθώς και σε αναγεννησιακές απεικονίσεις. Σύμφωνα με τον Πολύβιο την πυρσεία δηλαδή την οπτική αναμετάδοση σημάτων με φωτιές, εφεύραν οι αλεξανδρινοί μηχανικοί Κλεόξενος και Δημόκλειτος και τη βελτίωσε ο ίδιος. Στηριζόταν σ' ένα διαχωρισμό των γραμμάτων του ελληνικού αλφαβήτου σε ομάδες πέντε γραμμάτων με τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργούνται πέντε γραμμές και πέντε στήλες.
Ο συνδυασμός της χρήσης δύο πεντάδων μεγάλων πυρσών, οι οποίοι διακρίνονται σε μεγάλες αποστάσεις με τη βοήθεια διόπτρων, παριστάνει το αντίστοιχο γράμμα (οι γραμμές αντιπροσωπεύονται από τους αριστερούς πυρσούς και οι στήλες από τους δεξιούς πυρσούς).
Σε κάθε ζευγάρι πυρσών αντιστοιχεί και συγκεκριμένο γράμμα. Π.χ. για το γράμμα Α έχουμε ένα πυρσό αριστερά και ένα δεξιά. Για το γράμμα Θ δύο πυρσούς αριστερά και τρεις δεξιά κλπ. Με τον τρόπο αυτό μπορούν να μεταδοθούν ολόκληρα κείμενα.
Για πρώτη φορά γίνεται κωδικοποίηση του αλφαβήτου με συνδυασμό ανάμματος δαυλών. Η επόμενη κωδικοποίηση έγινε μετά από είκοσι αιώνες από τον Samuel Morse. H πυρσεία θα μπορούσε να θεωρηθεί πρόδρομος της σημερινής ψηφιακής τεχνολογίας.


"Ωρονόμιο"των Βυζαντινών
Οπτικό σύστημα ταχείας προειδοποίησης των Βυζαντινών για τις αραβικές επιδρομές. Οι Βυζαντινοί είχαν εγκαταστήσει μια σειρά φρυκτωριών σε κορυφές βουνών που ξεκινούσε από την νότια Μικρά Ασία και κατέληγε στο Φάρο του παλατιού της Κωνσταντινούπολης (απόσταση 670 χλμ). Το μήνυμα έκανε λιγότερο από μία ώρα να φθάσει από το Λούλο στην Κωνσταντινούπολη.
Το σύστημα τελειοποιήθηκε από το Λέοντα το Φιλόσοφο ή Μαθηματικό τον 9ο αιώνα μ.Χ., κατά την περίοδο της βασιλείας του Θεόφιλου, με την προσθήκη δύο συγχρονισμένων 'ωρολογίων', που το ένα βρισκόταν στο Λούλο και το άλλο στο Φάρο του παλατιού. Κάθε μία από τις 12 ώρες συμβόλιζε και μία "υπόθεση". Έτσι η 1η ώρα συμβόλιζε "επιδρομή", η 2η "πόλεμο", η 3η "εμπρησμό" κ.ο.κ.
Σε περίπτωση "επιδρομής" των Αράβων οι παρατηρητές του Λούλου περίμεναν να δείξει το 'ωρολόγιό' τους την 1η ώρα για να ανάψουν τη φρυκτωρία και να δώσουν το σύνθημα στους επόμενους ορεινούς σταθμούς, που ήταν κατά σειρά ο Αργαίος, ο Ίσαμος (ή Σάμος), ο Αιγιαλός (ή Αίγιλον), ο Μάμας (ή Όλυμπος), ο Κύριζος (ή Κίρκος), ο Μώκιλος (ή Μούκιλος), το όρος του Αγίου Αυξεντίου (Σκοπός) και τέλος ο Φάρος του παλατιού της Κωνσταντινούπολης.

 
ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΟΣΜΟ
Στα σύνορα των δύο αιώνων, του 18ου με τον 19ο , μπαίνουν οι
βάσεις για μία τεχνολογική επανάσταση. Δύο είναι οι επιστήμονες,
που με τα πολυετή πειράματά τους έφτασαν στην παραγωγή
συνεχούς ηλεκτρικού ρεύματος, οι Γκαλβάνι και Βόλτα. Τώρα ο
άνθρωπος είχε κλεισμένη στα χέρια του τη φοβερή δύναμη του
ηλεκτρισμού. Τη μπαταρία.
Στην συνέχεια αναπτύσσεται η ηλεκτρική τηλεγραφία. Ο Ελβετός Λεσάζ ήδη από το 1774 έχει φτιάξει ένα μηχάνημα που στέλνει ή παίρνει μηνύματα με τόσα σύρματα όσα και τα γράμματα της αλφαβήτου. Ο Γάλλος μηχανικός Λομόν κατασκευάζει το 1787 έναν ηλεκτρικό τηλέγραφο με ένα μόνο σύρμα. Το 1791, ο νεαρός Γάλλος φυσικός Κλωντ Σαπ παρουσιάζει την πρώτη στην ιστορία συσκευή οπτικού τηλεγράφου, που απλώνεται σταδιακά σε τρεις ηπείρους και υπηρετεί τις τηλεπικοινωνίες πάνω από σαράντα χρόνια. Το 1796, στην Ισπανία ο γιατρός Φραγκίσκος Σαλβά θέτει σε λειτουργία μία τηλεγραφική σύνδεση 26 μιλίων. Λίγα χρόνια μετά, ο Άγγλος Φράνσις Ρόναλντς φτιάχνει ένα σύστημα βασισμένο στον ηλεκτρισμό που μοιάζει μ’ εκείνο του Σαπ.
Το 1820 και ενώ οι προσπάθειες συνεχίζονται από τους Σόμμερινγκ
και Κοξ, ο Έστερντ ανακαλύπτει τον ηλεκτρομαγνητισμό και ο Αμπέρ,
την ίδια χρονιά, προτείνει ένα πολύπλοκο τηλεγραφικό σύστημα βασισμένο σ’
αυτόν. Όμως όλες αυτές οι επινοήσεις αποδεικνύονται πρακτικά ανεφάρμοστες ή ασύμφορες.
Το 1821, ο Άγγλος φυσικός Φάραντέϊ ανακαλύπτει ότι οι ηλεκτρικές
δυνάμεις μπορούν να προκαλέσουν κίνηση και το 1831 φτιάχνει τον πρώτο
μετασχηματιστή και την πρώτη ηλεκτρογεννήτρια. Ο Αμερικανός
φυσικός Τζόζεφ Χένρι, πάλι το 1831, φτιάχνει τον πρώτο ηλεκτροκινητήρα
και ταυτόχρονα προτείνει ένα δικό του σύστημα τηλέγραφου. Τον ακολουθεί,
το 1832, ο Γερμανός βαρόνος Φον Σίλινγκ. Το 1833, κάνουν το ίδιο οι
Γερμανοί φυσικοί Γκάους και Βέμπερ. Την εφεύρεσή τους βελτιώνει ο
Στάινχαϊλ. To 1835, ο Άγγλος φυσικός Ουίτστον και ο συμπατριώτης του
Κουκ κατασκευάζουν έναν “τηλέγραφο με βελόνες” παρόμοιο με του Φον
Σίλινγκ. Είκοσι χρόνια αργότερα, ο Αμερικανός Χιούζ φτιάχνει ένα σύστημα,
στο οποίο ο δέκτης τυπώνει τα μηνύματα σε χαρτί με κανονικά στοιχεία.
Νικητής ωστόσο στη δύσκολη αυτή κούρσα -και μετά από
δώδεκα συνεχή χρόνια πειραμάτων και προσπαθειών- βγαίνει ο
Αμερικανός ζωγράφος Σάμιουελ Μορς. Το 1844, παραδίδει ένα θαυμαστό
στην απλότητά του σύστημα ηλεκτρικής τηλεγραφίας και έναν επίσης απλό
τρόπο συνεννόησης, τον κώδικα Μορς. Αυτά τα δύο θα παραμερίσουν
ραγδαία τον οπτικό τηλέγραφο του Σαπ και θα εξυπηρετήσουν τις πέντε
ηπείρους από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα ως τις μέρες μας.
Αξίζει πάντως να αναφερθούν και τα ονόματα των Γάλλων Μπρεν και
Μποντό, καθώς και του Γερμανού Βέρνερ Φον Ζήμενς, που στις πολλές
εφευρέσεις του συγκαταλέγεται και ένα τελειοποιημένο σύστημα ηλεκτρικού
τηλέγραφου.
Τώρα οι πάντες -και οι απλοί άνθρωποι- μπορούν να στείλουν
γραπτά μηνύματα παντού.
Το 1851, συνδέεται τηλεγραφικά η Γαλλία με την Αγγλία και το 1852
η Σκωτία με την Ιρλανδία. Το 1854, συνδέεται η Τουρκία με την Κριμαία και
η Γαλλία με την Αφρική.
Ο τηλέγραφος όμως πρέπει να περάσει τους ωκεανούς. Γίνεται
μελέτη των ρευμάτων και του βυθού του Ατλαντικού, κατασκευάζονται ειδικά
καλώδια και επιστρατεύονται κάθε είδους πλοία. Πρώτα το Γολιάθ, ο
Νιαγάρας, ο Αγαμέμνονας, και μετά το “πλοίο-μαμούθ” της εποχής του, ο
Μέγας Ανατολικός. Η Ευρώπη συνδέεται τελικά με την Αμερική μόλις το
1866, μετά από τιτάνιες προσπάθειες δώδεκα χρονών.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1870, το τηλέφωνο.
Η μετάδοση της ίδιας της ανθρώπινης φωνής. Εκτός από τον Σκοτσέζο
Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ, που κατοχυρώνει πρώτος την ευρεσιτεχνία του,
άλλοι τέσσερις έχουν επινοήσει μία παρόμοια εφεύρεση. Το 1849, ο Ιταλός
θεατρώνης Αντόνιο Μεούτσι, το 1854, ο Γάλλος τηλεγραφητής Σαρλ
Μπουρσέλ, το 1861, ο Γερμανός δάσκαλος Φιλίπ Ράϊς και το 1876, ο
Αμερικανός Ελίσα Γκρέϊ, που καταθέτει αίτηση για την ευρεσιτεχνία του δύο
ώρες μετά από τον Μπελ.
Στις τεχνικές βελτιώσεις του τηλεφώνου -τόσο της συσκευής όσο και
του συστήματος- συνέβαλαν στη συνέχεια πολλοί. Οι Έντισον και Χιούζ
κατασκεύασαν το μικρόφωνο άνθρακα, ο Ζήμενς τον πεταλοειδή μαγνήτη, τη
μεταλλική μεμβράνη και τον αυτόματο διακόπτη του ακουστικού, ο Έρικσον
το καντράν, ο Στρόουτζερ την αυτόματη τηλεφωνία.
Το τηλέφωνο, επί έναν αιώνα, άλλαξε πολλές μορφές. Και οι
τηλεπικοινωνίες το ίδιο. Ραδιόφωνο, τηλέτυπο, ραντάρ, τηλεόραση,
οπτικές ίνες, ψηφιακή τεχνολογία, δορυφορική επικοινωνία, κινητή τηλεφωνία,
εικονοτηλέφωνο, Ίντερνετ, Ευρυζωνικότητα. Πριν όμως από όλα αυτά,
μεσολάβησε μία τρίτη σημαντική εφεύρεση. Ο ασύρματος. Το 1888, ο
Χερτς είχε εντοπίσει τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα. Ποιος θα τα ανίχνευε; Η
κεραία. Την ανακάλυψαν, μετά από πολλούς πειραματισμούς, ο Ρώσος
Ποπόφ και ο Ιταλός Μαρκόνι. Ο τελευταίος, το 1901, χρησιμοποιώντας
αερόστατο για να σηκώσει την κεραία του πιο ψηλά, επικοινώνησε από την
Αγγλία με τη Νέα Γη.
ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Τα πρώτα καλώδια υποβρύχιου τηλέγραφου ποντίστηκαν στη Μεσόγειο
το 1854. Το 1858, ανάλογα καλώδια συνδέουν τον Πειραιά με τη
Σύρο. Το υποβρύχιο καλώδιο Σύρου-Χίου, που αγοράζεται την επόμενη
χρονιά, συνδέει την Ελλάδα με την Κωνσταντινούπολη και την Αλεξάνδρεια.
Αλλά και εσωτερικά, η εναέρια τηλεγραφική σύνδεση Αθήνας,
Πειραιά, Αιγίου και Πάτρας δίνει συνοχή σε μια φτωχή κοινωνία. Στα
τέλη της δεκαετίας του 1860 αρχίζει να λειτουργεί η διώρυγα του Σουέζ. Όλα
αλλάζουν. Ο δρόμος για την Ανατολή συντομεύει. Τα τηλεγραφικά καλώδια
ακολουθούν τις θαλάσσιες οδούς.
Το 1873, συνδέονται τηλεγραφικά τα Χανιά με τη Ζάκυνθο και η
Σητεία με την Αλεξάνδρεια, ενώ το 1878, το Ηράκλειο με τη Σύρο. Μόλις ένα
χρόνο πριν η τηλεφωνία έχει εισαχθεί στην Ευρώπη.
Το 1892, επί πρωθυπουργίας Χαριλάου Τρικούπη, ψηφίζεται νόμος
“περί τηλεφωνικής συγκοινωνίας”. Η επέκταση του νέου
τηλεπικοινωνιακού μέσου θα είναι και στην Ελλάδα, όπως και σ’ ολόκληρο τον
κόσμο, σχετικά αργή. Το 1896, χρονιά των Ολυμπιακών Αγώνων, οι
συνδρομητές στην Αθήνα και τον Πειραιά μόλις που φθάνουν τους
ενενήντα.
Στις αρχές του νέου αιώνα… οι συνδρομητές τηλεφώνου είναι 400,
ενώ αντίθετα τα τηλεγραφεία που λειτουργούν σ’ όλη τη χώρα είναι 232.
Είκοσι χρόνια αργότερα, το 1922, οι συνδρομητές τηλεφώνου παραμένουν
μόλις 2.000. Στην επόμενη δεκαετία και ως την ίδρυση, το 1931, της
Ανώνυμης Ελληνικής Τηλεφωνικής Εταιρείας (ΑΕΤΕ), γίνονται κάποια
σημαντικά βήματα. Η αστική τηλεφωνία επεκτείνεται σε αρκετές ακόμα
ελληνικές πόλεις, ενώ από το 1926 λειτουργεί στην Θεσσαλονίκη
μεταλλάκτης 1.200 συνδρομητών. Η τηλεγραφία, στο μεταξύ, δεν έχει
πάψει να αναπτύσσεται. Στα χέρια αγγλικής ιδιωτικής εταιρείας, αλλά υπό τον
έλεγχο του κράτους, ενώνεται ως ενιαία υπηρεσία -στην αρχή με τα
Ταχυδρομεία και από το 1895 και με την τηλεφωνία- στην διεύθυνση των
Τ.Τ.Τ. που αρχικά λειτουργεί στο Υπουργείο Εσωτερικών.
Η ΑΕΤΕ θα αναλάβει την αυτόματη τηλεφωνία στο εσωτερικό της
χώρας, η αγγλική Eastern Telegraph την ασύρματη και ενσύρματη
τηλεγραφία με το εξωτερικό, ενώ η κρατική υπηρεσία T.T.T., που εποπτεύει
τις δύο εταιρείες, αναλαμβάνει, μαζί με τα ταχυδρομεία u954 και δύο ακόμα τομείς:
τη χειροκίνητη τηλεφωνία υπεραστική, διεθνή και στις μικρές πόλεις και τα
τηλεγραφήματα εσωτερικού.
Ο καταμερισμός και η εξειδίκευση δίνουν αμέσως καρπούς. Η
αυτόματη αστική τηλεφωνία καλύπτει πολύ σύντομα την Αθήνα και
άλλες 23 πόλεις. Το “καβουρντιστήρι” παραμερίζεται. Το τηλέφωνο με το
καντράν αντικαθιστά μερικώς την τηλεφωνήτρια.
Στη δεκαετία του ’30 οι τηλεπικοινωνίες προοδεύουν. Τυπώνεται ο
πρώτος τηλεφωνικός κατάλογος, λειτουργεί ο πρώτος θάλαμος με
κερματοδέκτες, τα τιμολόγια -στα μέτρα του δυνατού- μειώνονται. Το 1940,
οι συνδρομητές τηλεφώνου σ’ όλη την Ελλάδα είναι 45.000, τα
αυτόματα τηλεφωνικά κέντρα 42 και τα κοινοτικά τηλεφωνεία 5.500. Ήδη από
το 1931, η Ελλάδα συνδέεται τηλεφωνικά με τη Βουλγαρία και τη
Γιουγκοσλαβία και από το 1932 ως το 1934, πρώτα η Θεσσαλονίκη και
μετά η Αθήνα, συνδέονται με ολόκληρη την Ευρώπη.
Οι τηλεπικοινωνίες στην εμπορική ναυτιλία και στο στρατό.
Και οι δύο αυτοί ειδικοί τομείς εξυπηρετούνται από τις αντίστοιχες
κρατικές ή μη υπηρεσίες αλλά, λόγω της ιδιαιτερότητας τους, από την
γέννησή τους ως τις μέρες μας έχουν τη δική τους, ηρωική ιστορία. Η οποία,
για τους “μαρκόνηδες” των ελληνικών πλοίων ξεκίνησε μόλις το 1923.
Αντίθετα, οι επικοινωνίες στον ελληνικό στρατό ιδρύθηκαν, ως
ξεχωριστός τομέας, από το 1887 και έπαιξαν σημαντικό ρόλο στους
Βαλκανικούς, τη Μικρασιατική Εκστρατεία και τον πόλεμο του ’40.
Πόλεμος, Κατοχή, Αντίσταση.
Οι τηλεπικοινωνίες ακολουθούν τη μοίρα όλης της χώρας. Τα
τηλεφωνικά και τηλεγραφικά δίκτυα και οι αντίστοιχες εγκαταστάσεις
παθαίνουν τεράστιες ζημιές, ενώ οι πληροφορίες ελέγχονται -διοικητικά και
μέσω της λογοκρισίας- από τον κατακτητή. Οι συνδέσεις μειώνονται. Οι
υπόλοιπες υπολειτουργούν. Ο ασύρματος, το “χωνί,” ο αντιστασιακός
σύνδεσμος μπαίνουν στη θέση αυτού που χάθηκε. Και όταν τα στρατεύματα
Κατοχής υποχωρούν, καταστρέφουν κι αυτό που είχε απομείνει ή δεν είχε
δηλωθεί.
Απελευθέρωση, ανασυγκρότηση, εμφύλιος.
Μία ακόμα δύσκολη περίοδος. Το 1946, το 75% των μετοχών της
ΑΕΤΕ, που ήταν γερμανική εταιρεία, περνάει στο δημόσιο. Πρέπει να
κερδηθεί το χαμένο έδαφος και οι τηλεπικοινωνίες πρέπει να προσαρμοστούν
στις τεχνολογικές εξελίξεις. Όλα -και η έλευση του σχεδίου Μάρσαλ- τείνουν
στη δημιουργία ενός νέου φορέα για τις τηλεπικοινωνίες.


Τηλέγραφος Chappe (Σαπ) (Σηματογράφος - Οπτικός Τηλέγραφος)
Ο τηλέγραφος εφευρέθηκε από τον Claude Chappe (1763-1805), έγινε αποδεκτός στις 26 Ιουλίου του 1793 από την Γαλλική Εθνοσυνέλευση και στις 16 Ιουλίου του 1794 τέθηκε επίσημα σε λειτουργία η γραμμή Παρίσι-Λιλ.

Ο τηλέγραφος Chappe είναι μια 5 μέτρων ύψους μηχανική συσκευή τοποθετημένη σε πύργους ή σε φυσικό ύψωμα (λόφο, βουνό), αποτελούμενη από μια μεγάλη δοκό, που αποκαλείται ρυθμιστής, με δύο μικρότερα φτερά,τους λεγόμενους δείκτες, τοποθετημένα στις άκρες του και ένα χειριστή.
Οι γωνίες των δεικτών αλλά και ανεξάρτητα η θέση της μεγάλης δοκού μπορούσαν να μετακινηθούν ανά 45 μοίρες.
Ο χειριστής ρύθμιζε τη θέση της δοκού και των φτερών για να μεταδώσει ένα μήνυμα σύμφωνα με ένα συγκεκριμένο κώδικα. Κατά αυτό τον τρόπο ήταν σε θέση να δημιουργηθούν 196 αριθμημένα διαφορετικά σήματα (4Χ7Χ7).
Το μήνυμα ήταν ορατό από απόσταση με τη χρήση γυαλιών (διόπτρες).
Η ταχύτητα μετάδοσης ποίκιλε ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες.
Υπήρχε ωστόσο μια αδυναμία: η μη δυνατότητα επικοινωνίας σε περίπτωση ομίχλης ή βροχής. Οι μεταδόσεις κατά τη νύχτα, με τη χρήση λαμπτήρων τοποθετημένων στους ρυθμιστές επίσης δεν ήταν ικανοποιητικές.

Samuel Morse (1791 - 1872)
Ο θεμελιωτής και πατέρας της ηλεκτρικής τηλεγραφίας.
Το σύστημα Morse παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1837 και η δημόσια εκμετάλλευσή του άρχισε με τα εγκαίνια της γραμμής Washington και Baltimore το 1844.

 


 
Alexander Graham Bell (1847 - 1922)

Δίδασκε την ομιλία στους κωφούς. Αν και οι γνώσεις του για τον ηλεκτρισμό ήταν περιορισμένες, πέτυχε το θαύμα της μεταβίβασης της φωνής το 1876, με μια συσκευή που πολύ λίγο θυμίζει το σημερινό τηλέφωνο

 
Werner Von Siemens (1816 - 1892)
Το 1878 πρότεινε την αντικατάσταση του ραβδοειδούς μαγνήτη μορφής πετάλου και αντί κοινού οπλισμού μεταλλική μεμβράνη. Ακόμη εισήγαγε τον αυτόματο διακόπτη ανάρτησης του ακουστικού, επιτυγχάνοντας έτσι σημαντικότατη βελτίωση της τηλεφωνικής συσκευής.






Lars Magnum Ericsson (1846 - 1926)
Δημιούργησε το πρώτο επιτραπέζιο τηλέφωνο το 1892. Συνέβαλε σημαντικά στη βελτίωση της τηλεφωνικής συσκευής εισάγοντας τον περιστρεφόμενο δίσκο κλήσης (καντράν).
Το 1907 παρέδωσε ο ίδιος το πρώτο τηλεφωνικό κέντρο τοπικής συστοιχίας, δυναμικότητας 100 συνδρομητών στην Ελλάδα (Τ.Κ. Πατρών).








Almon Strowger (1839 - 1902)
Εφευρέτης του υψοστροφικού επιλογέα που έδωσε λύση στο πρόβλημα της αυτόματης τηλεφωνίας.
Το πρώτο αυτόματο τηλεφωνικό κέντρο συστήματος Strowger εγκαταστάθηκε στην Indiana των ΗΠΑ το 1892. Στην Ελλάδα τα πρώτα αυτόματα τηλέφωνα ήσαν τύπου Strowger και λειτούργησαν το 1931.











Guglielmo Marconi (1874 - 1937)
Κατόρθωσε να πετύχει συνεννόηση με σήματα μεταξύ θέσεων, αρχικά όχι πολύ απομακρυσμένων, αργότερα όμως και σε μεγάλες αποστάσεις.
(Μεταξύ των ακτών της Μάγχης το 1899, μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής το 1901).



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου